به نقل از «ایران اکونومیست»

مناسبات درون دانشگاه‌ها در اعتراضات ۱۴۰۱ صدایی پیدا کرد

تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۵۳۶۹۷

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ضمن بررسی وضعیت جریان‌های دانشجویی گفت: جریانات دانشجویی نسبت به شرایط بیرون دانشگاه منفعل نیستند و این طیف‌های مختلف دانشجویی از رادیکال‌ترین تا محافظه‌کارترین آنها در اعتراضات ۱۴۰۱ توانستند صدایی برای بیان خواسته‌ها و دغدغه‌های خود پیدا کنند.

چند ماهی از کودتای آمریکایی علیه دولت محمد مصدق (نخست‌وزیر ایران ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲) نگذشته بود و روزهای سرد و تاریک پاییز در حالی می‌گذشت که مصدق در دادگاهی فرمایشی محاکمه و تهران آماده برقراری ارتباط دیپلماتیک با انگلیس می‌شد که خبر رسید ریچارد نیکسون معاون رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، قصد سفر به ایران دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما دانشجویان به عنوان آگاه‌ترین قشر جامعه ایرانی نمی‌پذیرفتند که عامل خارجی نقض مردم‌سالاری مهمان ایران شود و به گفته شهید مصطفی چمران (که آن‌روزها دانشجوی دانشکده فنی دانشگاه تهران بود) از روز ۱۴ آذر تجمعاتی داخل دانشگاه به وقوع پیوست ولی روز ۱۶ آذر دانشجویان با اطلاع از نیت حکومت مبنی بر حمله به دانشگاه، بدون اینکه بهانه‌ای به دست نیروهای رژیم بدهند، سر کلاس می‌روند و نیروها با یورش به کلاسی در دانشکده فنی ضمن شهید کردن آذر شریعت‌رضوی، مصطفی بزرگ‌نیا و احمد قندچی، عده زیادی را مجروح و بقیه را دستگیر می‌کنند.

اگر ۱۶ آذر را شروع جنبش دانشجویی ایران ندانیم، قطعا نقطه عطفی در مبارزات دانشجویان علیه حکومت وابسته پهلوی است که بعدها با حضور جریان های مختلف فکری شدت یافت و تا پیروزی انقلاب اسلامی با وجود داشتن رنگ‌های متنوع، با بدنه مردم در استقلال و آزادی‌خواهی و برابری همراه بود.

این جنبش فرازوفرودهای زیادی را طی کرد ولی همیشه و به طور کلی در بازه‌های زمانی گوناگون نقش پیشرو را داشت و معمولا رفتارها و کنش‌های غیراخلاقی یا خشن و آشوب‌گرانه که در برخی اعتراضات دیده می‌شد، در تجمعات داخل دانشگاه جایی نداشت.

 

 

اکنون این سوال مطرح است که چطور تجمعات داخل برخی دانشگاه‌ها در اعتراضات ماه‌های اخیر که با درگذشت ناراحت‌کننده مرحوم مهسا امینی آغاز شد، به خشونت گرایید و شعارهای هنجارشکنانه بیرون دانشگاه و خیابان‌ها در این اعتراضات شنیده شد؟ آیا جنبش دانشجویی ایران دچار انفعال شده و به جای پیشروی، از رفتارهای نادرست برخی اغتشاشگران پیروی می‌کند؟

تقی آزادارمکی، استاد جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ضمن تدریس و فعالیت‌های اجرایی آثار زیادی در مورد هویت جامعه ایرانی امروز نگاشته است. از وی به عنوان یک جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در مورد فعالیت‌های جریان‌های دانشجویی همزمان با اعتراضات اخیر پرسیده‌ایم.

وی معتقد است جریان‌های دانشجویی که بعد از سال ۱۳۸۸ ساکت شده‌ بودند و در اعتراضات سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ در دانشگاه فعالیتی نکردند، در روزها و ماه‌های اخیر صدایی یافتند، این جریانات در کوتاه مدت به فرسایش دچار می‌شوند ولی در بلندمدت و به تدریج به سمت اصلاح‌گرایی (و نه اصلاح‌طلبی) می‌روند.

آزادارمکی در گفت وگو با ایران اکونومیست در مورد تحولات دانشگاه‌ها طی ماه‌های اخیر و فعالیت جنبش دانشجویی اظهار داشت: این موضوع به سه سوال قابل تفکیک است؛ اول ماهیت جریان دانشجویی به کدام سمت می‌رود؟ رابطه جریان دانشجویی با فضای کلی جامعه چیست و آیا وجه غالب جریان دانشجویی کنش‌های هنجارشکنانه است؟

وی در پاسخ به سوال اول گفت: رابطه جریان دانشجویی و حوادث درون دانشگاه متاثر از چند عامل شامل همراهی و تعارض دانشجو، استاد و نظام اداری یعنی تشکیلات مختلف درون دانشگاه است. فعالیت جریان دانشجویی دانشگاه‌ها برآیندی از فعل و انفعالات این نیروها است.

رئیس پیشین دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران ادامه داد: تعاملات نیروهای مختلف در دانشگاه حرکت دانشجویی را رادیکال، لیبرال یا محافظه‌کار می‌کند. وقتی کنش استادان دانشگاه کم می‌شود و نیروها متصلب می‌شوند، جریان‌های دانشجویی رادیکال‌تر عمل می‌کنند و به طور کلی فعالیت جریان‌های دانشجویی متاثر از کم‌ارتباطی یا ارتباط تضادگونه نیروهای داخل دانشگاه است.

 

 

 

وی با اشاره به رویدادهای گذشته که بر جریان دانشجویی اثر داشته است، اظهار داشت: بعد از اعتراضات سال ۱۳۸۸ جریان دانشجویی به‌شدت سرکوب شد، خوابگاه ها تعطیل شده و دانشجوهای معترض نیز بازداشت شدند؛ به این شکل جریان دانشجویی که مدنی بود، به بیرون از دانشگاه منتقل و مانند جریان‌های انحرافی، تلقی شد.

خشونت رفتاری در تجمعات دانشگاه بین دو دسته دانشجویان نبود

نویسنده کتاب نظریه تغییرات فرهنگی در ایران ( اطلاعات، ۱۳۹۶) ادامه داد: به همین دلیل در اعتراضات سال های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ دانشجویان همراه با معترضان، اعتراضات را در خارج از دانشگاه‌ها دنبال کردند و فضای داخل دانشگاه‌ها چندان از اعتراضات متاثر نشد.

وی در مورد خشونت‌آمیز بودن برخی اعتراضات یا شعارهای هنجارشکنانه در تجمع‌های دانشجویی داخل دانشگاه نیز اظهار داشت: این اعتراضات بیشتر با خشونت کلامی همراه بود و نه خشونت رفتاری. شاید در برخی تجمع‌ها در دانشگاه‌هایی نیروهای خارج از دانشگاه مقابل دانشجویان قرار گرفتند و این موجب بروز خشونت شد اما این خشونت بین دو دسته از دانشجویان نبود، بلکه بین نیروهای حکومتی و دانشجویان بود.

این استاد جامعه شناسی ماهیت کلی جریانات دانشجویی را جریانی حساس نسبت به عدالت و آزادی دانست و افزود: بخشی از جریان دانشجویی، جریانی رادیکال است ولی اکثر آنها نیروهای اصلاح‌گرا و خواستار بهبود وضعیت فعلی شامل مناسبات اجتماعی، اقتصادی و تغییرات درون دانشگاه هستند.

 

 

جریانات دانشجویی در اعتراضات ۱۴۰۱ صدایی پیدا کردند

وی در توضیح رفتارهای جریان‌های دانشجویی داخل دانشگاه اظهار داشت: جریان‌های دانشجویی در گذشته و تا سال ۱۳۹۶ و قبل از آن با نیروهای سیاسی جامعه مرتبط بودند و نیروهای اصلاح‌طلب، اصولگرا یا میانه‌رو را نمایندگی می‌کردند.

به گفته آزادارمکی این صورت‌بندی در سال ۱۴۰۰ به هم ریخت و وقتی مجموعه نیروهای سیاسی در جامعه یگانه و واحد شدند و اصولگراها سلطه یافتند، جریان دانشجویی در مقابل یک جریان واحد قرار گرفت که تسلط دارد و در این شرایط جریانات دانشجویی وارد عرصه شدند.

ارمکی خاطرنشان کرد: فضای عمومی سیاسی یکدست و حرکات اجتماعی این نظام سیاسی، موجب اعتراضات شد و خشونت کلامی و در پی آن خشونت رفتاری را پدید آورد.

وی در مورد آینده جنبش دانشجویی نیز اظهار داشت: جنبش دانشجویی در کوتاه مدت با فرسایش روبرو می شود ولی بعد از آن جریان های اصلاح گرایانه غالب می شوند. این روند در برخی دانشگاه ها و در میان شماری از جریان های دانشجویی شروع شده است و ادامه خواهد یافت.

  منبع: خبرگزاری ایرنا برچسب ها: 16 آذر ، تقی آزاد ارمکی ، تشکل های دانشجویی ، دانشگاه تهران ، جامعه شناسی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: 16 آذر تقی آزاد ارمکی تشکل های دانشجویی دانشگاه تهران جامعه شناسی جریان های دانشجویی جریانات دانشجویی جریان دانشجویی دانشگاه تهران جنبش دانشجویی داخل دانشگاه درون دانشگاه جامعه شناسی دانشگاه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۵۳۶۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افزایش اعتراضات دانشجویی در آمریکا به اقدامات اسرائیل علیه غزه/ رییس مجلس نمایندگان آمریکا رییس دانشگاه کلمبیا را تهدید کرد

به گزارش جماران از مرکز اطلاع رسانی فلسطین، دایره اعتراضات دانشجویی به تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه نوار غزه در چند دانشگاه آمریکا توسعه یافته و این در حالی است که این رژیم از این اعتراضات خشمگین بوده و ضمن یهود ستیزانه توصیف کردن آنها خواستار برخورد با چنین اقداماتی شده است.

در دانشگاه کلمبیای نیویورک دانشجویان همچنان به تحصن نامحدود خود در چادرهایی که از 8 روز گذشته برپا کرده‌اند ادامه می‌دهند، آنها این اقدام را در اعتراض به نسل کشی علیه ملت فلسطین انجام می‌دهند. البته مدیریت این دانشگاه به دانشجویان متحصن تنها 48 ساعت برای پایان دادن به تحصن خود در داخل حیاط دانشگاه مهلت داده است.

پلیس نیویورک روز جمعه در اقدامی غیر عادی بیش از 100 نفر از تظاهرات کنندگان در این تحصن را بازداشت کرد که خشم هیات علمی این دانشگاه را در پی داشت. این دانشجویان از تحصیل معلق شده و چادر آنها برچیده شد اما دانشجویان دیگری اقدام آنها را ادامه داده و تاکنون بیش از 100 چادر در حیاط این دانشگاه برپا شده است.

نعمت مینوش شفیق رئیس این دانشگاه دو روز قبل اعلام کرد: چادرها نگرانی‌هایی به وجود آورده و عبور و مرور در حیاط دانشگاه را مختل و فضایی متشنج ایجاد کرده است ... باید برای برچیدن چادرها اقدام شود.

معترضین تاکید دارند به اعتراضات خود تا کسب موافقت دانشگاه برای شفاف سازی سرمایه‌گذاری‌های مالی خود در حمایت از جنگ غزه و پایان دادن به این روند و بازگشت دانشجویان محروم از حضور در دانشگاه به دلیل مشارکت در این اعتراضات به تحصن خود ادامه می‌دهند.

در ایالت تگزاس نیز پلیس بیش از 10 دانشجوی معترض را در حیاط دانشگاه اوستن بازداشت کرد و نیروهای ضد شورش نیز برای متفرق کردن دیگر معترضان از باتوم و ضرب و شتم استفاده کردند. معترضان تهدید شده‌اند در صورت ادامه اعتراضات با اتهامات تجاوز به املاک غیر مواجه خواهند شد.

دانشجویان دانشگاه جنوب کالیفورنیا در لوس آنجلس نیز در جریان تلاش نیروهای پلیس برای برچیدن چادرهای اعتراضی در حیاط دانشگاه با آنها درگیر شده و تعدادی از آنها بازداشت شدند.

شبکه «ABC» آمریکا اعلام کرد دانشجویان حامی فلسطین در دانشگاه هاروارد چادرهایی برای نشان دادن اعتراض خود در حیاط این دانشگاه برپا کرده‌اند و مسئولان دانشگاه نیز به دنبال ساکت کردن آنها هستند چرا که علناً علیه اقدامات رژیم صهیونیستی سخنرانی می‌کنند.

همچنین روز گذشته نیز دانشگاه‌های براون در شهر پراویدنس، میشیگان در شهر آن آربور، موسسه فناوری ماساچوست در کمبریج و دانشگاه پلی تکنیک کالیفرنیا در هومبولت، دانشگاه ییل، دانشگاه برکلی، دانشگاه نیویورک، دانشگاه واشنگتن، دانشگاه مریلند، دانشگاه نورث کالیفرنیا، دانشگاه تافتس، دانشگاه مینه‌سوتا، دانشگاه استنفورد، دانشگاه هیسوتن، دانشگاه رایس و دانشگاه پنسیلوانیا نیز شاهد برگزاری چنین اعتراضاتی بوده‌اند.

لازم به ذکر است نعمت شفیق رئیس دانشگاه کلمبیا در معرض انتقادات شدیدی قرار گرفته به طوری که مایک جانسون رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و برخی از اعضای این مجلس تاکید کرده‌اند در صورتی که توانایی پایان دادن به این اعتراضات را ندارد باید از سمت خود کناره گیری کند.

جانسون تاکید کرد کنگره آمریکا در برابر تهدیداتی که دانشجویان یهودی را هدف قرار داده هرگز ساکت خواهند ماند.